ਸਿੱਖਿਆ ਬੋਰਡ ਵੱਲੋਂ ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਨੂੰ ਆਪਣੀ ਸੂਝ ਅਨੁਸਾਰ ਨਵੀਂਆਂ ਖੋਜਾਂ ਕਰਨ ਅਤੇ ਉਹਨਾਂ ਦੀ ਮਾਲਕੀ ਸੰਭਾਲਣ ਲਈ ਹੁਲਾਰਾ
ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਵਿਦਿਆਰਥੀ ਬਣਨਗੇ ਨਵੇਂ ਖੋਜੀ ਅਤੇ ਉੱਦਮੀ– ਸਿੱਖਿਆ ਬੋਰਡ ਕਰੇਗਾ ਖੋਜਾਂ ਦੀ ਸੰਭਾਲ਼
ਐੱਸ.ਏ.ਐੱਸ. ਨਗਰ, 10 ਜੁਲਾਈ 2025, ਦੇਸ਼ ਕਲਿੱਕ ਬਿਓਰੋ :
ਪੰਜਾਬ ਸਕੂਲ ਸਿੱਖਿਆ ਬੋਰਡ (PSEB) ਵੱਲੋਂ ਵਿਸ਼ਾ “ਨਵੀਂ ਪੀੜ੍ਹੀ ਦੀ ਸਿੱਖਿਆ ਲਈ ਸਿੱਖਿਆ ਢਾਂਚੇ ਬਾਰੇ ਮੁੜ ਵਿਚਾਰਾਂ” ਸੰਮੇਲਨ ਦੌਰਾਨ ਇੱਕ ਖਾਸ ਸੈਸ਼ਨ ਕਰਵਾਇਆ ਗਿਆ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਮਾਹਿਰਾਂ ਨੇ ਇਸ ਪੱਖ ਤੇ ਵਿਚਾਰ ਕੀਤੀ ਕਿ ਕਿਵੇਂ ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਦੀਆਂ ਹੁਨਰ ਸਿੱਖਿਆ ਸੋਚਾਂ ਨੂੰ ਹਕੀਕਤ ਵਿਚ ਬਦਲਿਆ ਜਾਵੇ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਰੱਖਿਆ ਕੀਤੀ ਜਾਵੇ। ਇਸ ਸਬੰਧੀ ਵੱਖੋ-ਵੱਖ ਮਾਹਿਰ ਇਸ ਮੱਤ ਤੇ ਸਹਿਮਤ ਸਨ ਕਿ ਹਰ ਬੱਚੇ ਦੀ ਸੋਚ ਕੀਮਤੀ ਹੈ ਅਤੇ ਉਸਦੀ ਬੌਧਿਕ ਸੰਭਾਲ਼ ਹੋਣੀ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ।
ਇਸ ਸੰਦਰਭ ਵਿੱਚ ਬੋਰਡ ਇੱਕ ਅਜਿਹਾ ਸਿਸਟਮ ਬਣਾਉਣ ‘ਚ ਜੁਟਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ, ਜਿੱਥੇ ਵਿਦਿਆਰਥੀ ਖੁਲ੍ਹੇ ਦਿਮਾਗ ਨਾਲ ਸੋਚ ਸਕਣ, ਆਪਣੀਆਂ ਨਵੀਂਆਂ ਖੋਜ਼ਾਂ ਕਰ ਸਕਣ ਅਤੇ ਆਪਣੀ ਰਚਨਾਤਮਕਤਾ ਦੀ ਕਾਨੂੰਨੀ ਸੁਰੱਖਿਆ ਲਈ ਸਿੱਖਿਆ ਬੋਰਡ ਦਾ ਸਹਿਯੋਗ ਵੀ ਲੈ ਸਕਣਗੇ।
ਸੰਮੇਲਨ ਦੌਰਾਨ ਸਿੱਖਿਆ ਬੋਰਡ ਦੇ ਚੇਅਰਮੈਨ ਡਾ. ਅਮਰਪਾਲ ਸਿੰਘ, ਆਈ.ਏ.ਐੱਸ (ਰਿਟਾ.) ਨੇ ਕਿਹਾ, “ਹਰ ਵਿਦਿਆਰਥੀ ਦੇ ਮਨ ਵਿਚ ਕੋਈ ਨਾ ਕੋਈ ਨਵੀਂ ਸੋਚ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਅਸੀਂ ਚਾਹੁੰਦੇ ਹਾਂ ਕਿ ਵਿਦਿਅਰਥੀਆਂ ਦੇ ਸੁਪਨੇ ਹਕੀਕਤ ਬਣਨ ਅਤੇ ਕੋਈ ਹੋਰ ਉਹਨਾਂ ਦੀ ਬੌਧਿਕ ਚੋਰੀ ਨਾ ਕਰ ਸਕੇ।”
ਇਸ ਸੈਸ਼ਨ ਦੌਰਾਨ ਇੰਟੈਲੇਕਚੁਅਲ ਪ੍ਰਾਪਰਟੀ ਰਾਈਟਸ (IPR) ਦੇ ਮਾਹਿਰ ਡਾ. ਰੁਚੀ ਸ਼ਰਮਾ ਨੇ ਵਿਸਤ੍ਰਿਤ ਵਿਆਖਿਆ ਵਿੱਚ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਵਿਦਿਆਰਥੀ ਆਪਣੀਆਂ ਰਚਨਾਵਾਂ ਜਾਂ ਪ੍ਰੋਜੈਕਟਾਂ ਨੂੰ ਕਿਵੇਂ ਰਜਿਸਟਰ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਨ – ਚਾਹੇ ਉਹ ਕੋਈ ਸਾਇੰਸ ਮਾਡਲ ਹੋਵੇ, ਐਪ ਹੋਵੇ, ਕੋਈ ਖੋਜ ਜਾਂ ਉੱਦਮ ਹੋਵੇ।
ਪੰਜਾਬ ਸਕੂਲ ਸਿੱਖਿਆ ਬੋਰਡ ਵੱਲੋਂ ਤਹੱਈਆ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਸਿੱਖਿਆ ਸਿਰਫ਼ ਕਿਤਾਬਾਂ ਅਤੇ ਇਮਤਿਹਾਨਾਂ ਤੱਕ ਸੀਮਤ ਨਾ ਰਹੇ, ਸਗੋਂ ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਨੂੰ ਰਚਨਾਤਮਕਤਾ, ਨਵੀਨਤਾ ਅਤੇ ਅਸਲ ਜੀਵਨ ਵਿੱਚ ਸਿੱਖਣ ਦੀ ਦਿਸ਼ਾ ਵਿੱਚ ਲੈ ਕੇ ਜਾਵੇ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਵਰਤਮਾਨ ਵਿਦਿਅਕ ਵਿਚਾਰਾਂ ਅਧੀਨ ਸਿੱਖਿਆ ਦੇ ਮੁਹਾਂਦਰੇ ਦੀ ਲੋੜ ਹੈ।
ਕਾਨਫਰੰਸ ਦੌਰਾਨ ਸਭ ਤੋਂ ਮਨਮੋਹਕ ਪਲ ਉਹ ਸੀ ਜਦੋਂ ਸਰਕਾਰੀ ਮਹਿਲਾ ਸੀਨੀਅਰ ਸੈਕੰਡਰੀ ਸਕੂਲ, ਧੂਰੀ ਦਾ ਵਿਦਿਅਰਥੀ ਮਿਯੰਕ ਸ਼ਰਮਾ ਮੰਚ ‘ਤੇ ਆਇਆ ਅਤੇ ਉਸਨੇ ਆਪ ਤਿਆਰ ਕੀਤਾ AI ਪ੍ਰਾਜੈਕਟ “ਡਿਪ੍ਰੈਸ਼ਨ ਡਿਟੈਕਟਰ” ਆਪਣੇ ਅਧਿਆਪਿਕਾ ਕਿਰਨ ਬਾਲਾ ਦੀ ਮਦਦ ਨਾਲ ਸੰਮੇਲਨ ਵਿੱਚ ਪੇਸ਼ ਕੀਤਾ ਜੋ ਮਨੋਦਸ਼ਾ ਜਾਂ ਮਾਨਸਿਕ ਤਣਾਅ ਦੀ ਪਛਾਣ ਕਰਨ ਦੀ ਸਮਰੱਥਾ ਰੱਖਦਾ ਹੈ। ਉਸਦੀ ਸੋਚ, ਮਿਹਨਤ ਅਤੇ ਕ੍ਰਿਤ ਤੋਂ ਸੰਮੇਲਨ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹਰ ਹਾਜ਼ਰ ਵਿਅਕਤੀ ਖੁਸ਼ ਅਤੇ ਹੈਰਾਨ ਸੀ ਕਿ ਕਿਵੇਂ ਇੱਕ ਆਮ ਵਿਦਿਆਰਥੀ ਕੋਡਿੰਗ ਸਿੱਖ ਕੇ ਇਕ ਐਸਾ ਕਾਰਗਰ ਉਪਕਰਨ ਤਿਆਰ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹੈ ਜੋ ਸਮਾਜ ਲਈ ਲਾਭਦਾਇਕ ਸਿੱਧ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਮਿਯੰਕ ਨੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਉਸਨੇ ਸਿਰਫ਼ ਸ਼ੌਂਕ ਵਜੋਂ ਕੰਮ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤਾ ਸੀ ਪਰ ਸਭ ਦੇ ਉਤਸ਼ਾਹ ਕਾਰਨ ਉਸਦੀ ਸੋਚ ਰਾਜ ਪੱਧਰ ‘ਤੇ ਚਰਚਾ ਦਾ ਕੇਂਦਰ ਬਣ ਗਈ ਹੈ।
ਸੰਮੇਲਨ ਦੌਰਾਨ ਬੋਰਡ ਵੱਲੋਂ ਐਲਾਨ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਕਿ ਸਕੂਲਾਂ ਵਿੱਚ ਹੋਰ ਅਟਲ ਟਿੰਕਰਿੰਗ ਪ੍ਰਯੋਗਸ਼ਾਲਾਵਾਂ ਖੋਲੀਆਂ ਜਾਣਗੀਆਂ ਤਾਂ ਜੋ ਵੱਡੇ ਪੱਧਰ ਤੇ ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਨੂੰ ਰਚਨਾਤਮਕ ਬਣ ਸਕਣ ਦਾ ਹੁਲਾਰਾ ਦਿੱਤਾ ਜਾ ਸਕੇ।
SCERT ਦੇ ਵਿਗਿਆਨ ਮਾਹਿਰ ਡਾ. ਰਮਿੰਦਰਜੀਤ ਕੌਰ ਨੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਹੁਣ ਸਕੂਲਾਂ ਵਿੱਚ ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਦੀਆਂ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਸਲਝਾਉਣ ਦੀ ਯੋਗਤਾ ਅਤੇ ਸੂਝ ਨੂੰ ਵਿਕਸਤ ਕਰਨ ਲਈ ਨਵੇਂ ਤਰੀਕੇ ਅਪਣਾਏ ਜਾਣਗੇ। ਉਹਨਾਂ ਕਿਹਾ ਕਿ ਇਹ ਸਭ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ਾਂ ਇਸ ਗੱਲ ਵੱਲ ਇਸ਼ਾਰਾ ਕਰਦੀਆਂ ਹਨ ਕਿ ਹੁਣ ਪੰਜਾਬ ਦਾ ਹਰ ਵਿਦਿਆਰਥੀ ਵਿਲੱਖਣ ਸੂਝ ਰੱਖਣ ਵਾਲਾ ਖੋਜੀ ਬਣ ਸਕਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਉਸਦੀ ਸੂਝ ਨੂੰ ਬੌਧਿਕ ਪੱਖੋਂ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਵੀ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕੇਗਾ ।